شاید این ضربالمثل قدیمی درست است: چیزی که تو را نکشد، قویترت میکند. براساس تحلیل جدیدی که در اول ماه مه در مجله نیچر منتشر شد، این جمله دستکم درمورد تمدنهای بشری در طول ۳۰ هزار سال تاریخ صادق است. طبق این پژوهش، جوامع بشری که شکستها و رکودهای بیشتری را تجربه کردهاند سریعتر از پس مصائب برمیآیند.
فیلیپ ریریس، باستانشناس و رهبر این پژوهش از بریتانیا، میگوید: «هرچه جمعیتی بیشتر دچار حوادث یا رکود شود، احتمال بیشتری وجود دارد که در مصائب بعدی بتواند سریعتر بهبود یابد.» ریریس و همکارانش دریافتند که ارتباط آسیبپذیری و انعطافپذیری، بهویژه در میان کشاورزان و دامداران اولیه، بسیار قوی بوده است. جوامع کشاورزی در طول تاریخ بهطور کلی در مقایسه با سایر جوامع، مانند شکارچی-گردآورنده، سیر نزولی بیشتری را تجربه کردهاند، اما سریعتر از سایر جوامع از دورهای رکود برخاستهاند.
داگومار دگروت، دانشیار دانشگاه جورج تاون که چگونگی تاثیر تغییرات آبوهوایی بر تاریخ بشر را مطالعه میکند، در این زمینه میگوید: «این تحقیق مهمی است. درباره فروپاشی جوامع در مقابله با تغییرات اقلیمی مطالعات بسیار زیادی وجود دارد، اما متمرکز بودن بر خصیصه تابآوری بسیار نادر است.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
ریرس و تمیش دادههای مربوط به ۱۶ محوطه باستانی را- از آفریقای جنوبی گرفته تا کانادا- جمعآوری کردهاند، دادههایی که به ۳۰ هزار سال پیش برمیگردند. برای تعیین فرازوفرود زندگی جوامع ابتدایی از روشی به نام «تاریخ بهمنزله داده» استفاده شده است. هر محوطه باستانی بهشیوه رادیوکربن تاریخگذاری شده، شیوهای که در آن محدوده زمانی یک محوطه یا اشیاء کشف شده براساس مدت زمان تجزیه مواد آلی برمبنای زمان تجزیه کربن ۱۴ تعیین میشود.
به گزارش لایوساینس، مطالعات قبلی نشان داد که این قدمتیابی با استفاده از روش کربن-۱۴ با زمان و مکان معین حضور این جوامع همبستگی دارد. وقتی یک محوطه تاریخی پرجمعیتتر باشد، میزان فعالیت، بناها، زباله و گودال آتش برای حفاری و تاریخگذاری نیز بیشتر است. در این مطالعه، بیشتر افول یک جامعه در یک محوطه تاریخی در بازههای زمانی بیش از چند دهه رخ دادهاند و دلایل مختلفی از تغییرات محیطی گرفته تا تحولات اجتماعی را دربر داشتهاند. در برخی موارد هم محققان اطلاعات تاریخی یا اقلیمی خاصی درمورد این بحرانها داشتند، مانند شیوع سرماخوردگی در نروژ که بحران غذایی را هم به دنبال داشت.
کارشناسان معتقدند که جوامعی که از دل دورههای رکود و سختی گذشتند و توانستند در بحران بهتر عمل کنند یا خوششانس بودهاند یا نوعی مهارت در رفتار اجتماعی داشتهاند. آنان با انتقال این آموزهها و مهارتها به فرزندانشان به آنها کمک کردند تا در آینده عملکرد بهتری داشته باشند.