بر خلاف دور نخست سلطه طالبان بر افغانستان که طی آن، هندوستان از جبهه مخالف این گروه حمایت مالی و تسلیحاتی می‌کرد، پس از اوت ۲۰۲۱ و بازگشت طالبان به قدرت، دهلی‌نو روابط خود را به صورت محتاطانه با این گروه آغاز کرد و پس از دو سال و پنج ماه، این روابط رو به گسترش است.
روزنامه هندی «هندوستان‌تایمز» دوشنبه، ۵ فوریه (۱۶ بهمن)، در مطلبی به نقل از آشوک ساجنهار، سفیر پیشین دهلی‌نو در قزاقستان، سوئد و لتونی، نوشت که شیرعباس استانکزی، معاون وزیر خارجه رژیم طالبان، که در هندوستان تحصیل کرده است و با فرهنگ و ارزش‌های این کشور آشنایی دارد، عامل مهمی در تامین روابط میان رژیم طالبان و دولت هند است.
آشوک ساجنهار گفت: «استانکزی قطعا عامل مهمی است. او از اعضای مهم طالبان است و مانند بسیاری که با هند ارتباط داشته‌اند، با اخلاق و فرهنگ هند آشنا است.»
سفارت هند در کابل خدمات کنسولی و اداری ارائه نمی‌کند، اما با حضور گروه کوچکی از دیپلمات‌ها باز است و وزارت‌های خارجه هند و رژیم طالبان، درباره مسائل مختلف گفت‌وگو می‌کنند. دهلی‌نو در اوت ۲۰۲۱ و همزمان با فروپاشی حکومت جمهوری در افغانستان، فعالیت سفارت و کنسولگری‌های خود را در افغانستان متوقف کرد و همه دیپلمات‌های این کشور از افغانستان خارج شدند، اما در ژوئن ۲۰۲۲ وزارت خارجه هند اعلام کرد که «هیئتی فنی» برای بررسی امکان حضور دیپلماتیک در افغانستان، به کابل اعزام کرده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
روابط نزدیک و دیرینه طالبان افغان با پاکستان و رقابت و خصومت میان پاکستان و هند، باعث شده است که دهلی‌نو طالبان را عامل پاکستان به‌شمار آورد و روند اعتمادسازی میان دو طرف به کندی پیش برود. با این حال، هند در دوسال و پنج ماه گذشته تمایلی به حمایت از جبهه‌های مخالف طالبان نشان نداده است. از زمان فروپاشی حکومت جمهوری در افغانستان، دهلی‌نو صدور ویزا برای شهروندان افغانستان را در داخل و خارج از این کشور متوقف کرد و پروازهای تجاری میان دو کشور نیز هنوز از سر گرفته نشده است.
سراج‌الدین حقانی و انس حقانی، دو برادری که رهبری شبکه حقانی را در گروه طالبان در دست دارند، در چند سخنرانی و مصاحبه در ۲۰۲۲ گفتند که از حضور دوباره هند در افغانستان استقبال می‌کنند. با این حال، هند همواره شبکه حقانی را به دلیل روابط نزدیک با ارتش پاکستان و گروه‌های تروریستی مانند تحریک طالبان پاکستان، گونه‌ای تهدید ارزیابی کرده است. برخی شبکه‌های تروریستی مستقر در پاکستان مانند جیش محمد و سپاه صحابه که به انجام فعالیت‌های تروریستی در کشمیر متهم‌اند، روابط نزدیکی با شبکه حقانی دارند.
با این حال، عباس استانکزی به مثابه فردی در ساختار طالبان که از اعتماد هند برخوردار است، توانسته است میان رژیم طالبان و دولت هند روابطی برقرار کند. روزنامه هندوستان‌تایمز درباره استانکزی نوشت: «معاون وزیر خارجه [رژیم طالبان در] افغانستان ارتباطات قدیمی با هند دارد. او سه سال، از ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۲ در چارچوب برنامه همکاری هند و افغانستان با عنوان «سرباز» در دانشکده کادت در ارتش هند در نوگان آموزش دید.»
عکسی از عباس استانکزی، معاون وزارت خارجه طالبان، در جریان تحصیل در هند-رسانه‌های اجتماعی
به نوشته این روزنامه، استانکزی یک سال‌و‌نیم نیز با درجه افسری در کنار ۴۵ افسر خارجی دیگر در هند به آموزش و فعالیت نظامی مشغول بود و سپس به افغانستان برگشت.
آشوک ساجنهار درباره اهمیت حضور استانکزی در ساختار طالبان و ارتباط او با حکومت هند، گفت: «هند یک خانه نیمه‌کاره در کابل دارد.»
در نخستین دور نشست ابتکار منطقه‌ای که دوشنبه، ۹ بهمن (۲۹ ژانویه) در کابل برگزار شد، دو دیپلمات وزارت خارجه هند نیز شرکت کردند. در این نشست که نمایندگان هند، پاکستان، ایران، روسیه، چین، اندونزی و چند کشور آسیای میانه حضور داشتند، بر لزوم هماهنگی میان کشورهای منطقه در پیوند با مسائل افغانستان تاکید شد. شماری از دیپلمات‌ها، از جمله دو دیپلمات هندی، در ضیافتی که ملا یعقوب، وزیر دفاع طالبان و پسر ملا عمر، بنیانگذار گروه طالبان، برگزار کرد، نیز شرکت کردند.
اوایل بهمن نیز سفارت هند در امارات متحده عربی، بدرالدین حقانی، کاردار سفارت افغانستان در امارات را که عضو ارشد طالبان است، به ضیافتی دعوت کرد. این نخستین بار بود که سفارت هند مقامی از گروه طالبان را دعوت می‌کرد. اقدام‌های اخیر هند نشان می‌دهد که دولت این کشور محتاطانه در حال راه‌اندازی و گسترش روابط رسمی با رژیم طالبان است.
مهرماه امسال، فرید ماموندزی، سفیر دولت پیشین افغانستان در دهلی، با اعلام خبر تعطیلی سفارت افغانستان گفت که روابط میان دولت هند و رژیم طالبان باعث شد که او نتواند به فعالیت خود ادامه دهد. در پی آن، ذکیه وردک و محمد ابراهیم‌خیل، دیپلمات‌های دولت پیشین افغانستان در هند که طرفدار طالبان‌اند، اعلام کردند که مسئولیت سفارت را برعهده گرفته‌اند. وزارت خارجه طالبان نیز اعلام کرد که با سفارت افغانستان در دهلی در تماس است و فعالیت این سفارتخانه ادامه خواهد یافت. فرید ماموندزی در آن در بیانیه‌ای گفت، که دولت هند بارها او را تحت‌فشار قرار داده است که از اوامر طالبان پیروی کند. در عین حال، هند هنوز به دیپلمات‌های طالبان اجازه نداده است در دهلی مستقر شوند و مسئولیت سفارت و کنسولگری‌های افغانستان را بر عهده گیرند.
