حکومت روسیه در سال‌های گذشته نفوذ خود در سراسر جهان افزایش داده است. یکی از مهم‌ترین اهرم‌های این گسترش، گروه شبه‌نظامی واگنر بود که تا مدت‌ها ارتباطش با کرملین انکار می‌شد، اما امروز بسیاری بر این باورند که گروه «مزدورهای واگنر» اهرمی برای ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه بود. در‌پی اعلام خبر کشته شدن رهبر این گروه، یوگنی پریگوژین، اکنون این سوال پیش آمده است که سرانجام نیروهای واگنر به‌ویژه در مناطق حساسی مثل قاره آفریقا و خاورمیانه چه خواهد شد؟

خبرگزاری بلومبرگ روز پنجشنبه در گزارشی نوشت که چگونه پوتین در‌پی کشته شدن پریگوژین، به‌سرعت قصد دارد واگنر را تحت کنترل خود درآورد. یک منبع نزدیک به وزارت دفاع روسیه و دو منبع نزدیک به واگنر که بدون افشای نام با بلومبرگ صحبت کردند، می‌گویند یک شرکت مقاطعه‌کار مسلح که با وزارت دفاع ارتباط دارد، قرار است عملیات واگنر در جمهوری آفریقای مرکزی را بر عهده بگیرد.

یک فرد نزدیک به کرملین و یک فرد دیگر نزدیک به وزارت دفاع به این خبرگزاری آمریکایی گفتند که تمام شبکه‌های محرمانه واگنر در خارج از روسیه قرار است تحت کنترل و فرماندهی ارتش روسیه قرار بگیرند تا بین ارتش و واگنر دوگانگی دیگری پیش نیاید. این دوگانگی از طرفی به کرملین اجازه می‌داد نقش خود در عملیات واگنر را انکار کند، اما از طرف دیگر به دلیل فضا و قدرتی که به پریگوژین بخشیده بود، نتیجه‌اش تلاش نافرجام او برای انجام کودتا در ماه ژوئن بود.

پوتین در اواخر هفته گذشته فرمانی امضا کرد که به موجب آن، مزدوران واگنر و سایر نیروهای مزدبگیر باید به دولت روسیه سوگند وفاداری یاد کنند. به گفته منبع نزدیک به کرملین، این پس از آن است که یک مقام نظامی ارشد روسیه به لیبی و سوریه رفت تا مطمئن شود که فعالیت‌ نظامی روس‌ها در این کشورها که پیش‌ازاین واگنر انجام می‌داد، همچنان تحت سیطره مسکو است.

کارشناسان می‌گویند این‌که عملیات واگنر به‌طور مستقیم‌ تحت کنترل مسکو قرار بگیرد قابل‌پیش‌بینی بود. عالیا ابراهیمی، کارشناس شورای آتلانتیک، به بلومبرگ می‌گوید: «همیشه انتظار همین بود که گروه یاغی واگنر تحت سلطه کرملین قرار بگیرد. اما خبر بد برای پوتین این است که او اکنون شخصا مسئول خلاف‌کاری‌های واگنر و در ضمن خطرات موجود است.»

واگنر در لیبی حدود دو هزار نیرو دارد که مهم‌ترین مسئولیت آن‌ها حفاظت از تجهیزات انرژی تحت کنترل ژنرال خلیفه حفتر است، نیروی نظامی متحد با مسکو که بخش‌های شرقی لیبی را در اختیار دارد و در جدال با دولت مرکزی است. لیبی عضو اوپک است و حدود ۴۰ درصد کل ذخایر نفت قاره آفریقا در این کشور قرار دارد. فشار آمریکا بر حفتر برای اخراج نیروهای روس تاکنون ناموفق بوده است.

حدود ۲۰۰۰ نیروی نظامی واگنر نیز در جمهوری آفریقای مرکزی حضور دارند و از سال ۲۰۱۸ از دولت رئیس‌جمهوری فاستین آرشانژ توآدرا دفاع می‌کنند. این نیروها کنترل یک معدن مهم طلا را نیز در اختیار دارند. بلومبرگ با اشاره به حضور پریگوژین در این کشور، آن ‌را «الگویی جدید برای سیاست خارجه روسیه» می‌داند. واگنر درواقع در ازای دسترسی به منابع طبیعی، به انجام کارزارهای خشن و وحشیانه در دفاع از رئیس‌جمهوری این کشور اقدام می‌کرد. به همین دلیل توانست علاوه بر این کشور در چند کشور آفریقایی دیگر همچون سودان و مالی نیز وارد شود و معادلات قدرت در قاره آفریقا را تغییر دهد.

پریگوژین به روابط خصوصی و نزدیک با رهبران آفریقا به‌ویژه در جمهوری آفریقای مرکزی معروف بود، اما مقامات آفریقایی می‌گویند توافق دولت‌ها با فدراسیون روسیه است و نه با واگنر و به همین دلیل برای همکاری با هر مقامی که مسکو بفرستد آماده‌اند.

فیدل گوآنجیکا، مشاور ارشد توآدرا، در پاسخ به این‌که آیا عملیات واگنر در جمهوری آفریقای مرکزی به نهادهای تحت تسلط وزارت دفاع روسیه قابل ‌انتقال است یا خیر، گفت: «پیغام رئیس‌جمهوری پوتین همین است.»

دولت و وزارت دفاع روسیه واکنشی به گزارش بلومبرگ نشان نداده‌اند.