رنگ پوست، مو و چشم انسان‌ها با هم تفاوت دارد. دانشمندان پیش‌تر تنها بخشی از تنوع ژنتیکی را که عامل این تفاوت است، شناسایی کرده بودند اما در تحقیقات جدید، ده‌ها ژن تازه کشف شده‌اند که گفته می‌شود عامل گوناگونی رنگ چشم، پوست یا موی افرادند.
به گزارش لایو ساینس، در یک غربالگری گسترده ژنومی، پژوهشگران ۱۶۹ ژن را که احتمالا در رنگدانه‌سازی انسان دخیل‌اند، مشخص کردند. از جمله ۱۳۵ ژن شناسایی شدند که قبلا در این زمینه نقشی نداشتند. به گفته نویسندگان این پژوهش، به دلیل توزیع گسترده رنگدانه‌ها در بدن انسان برخی از این ژن‌ها ممکن است در اختلال‌هایی مانند سرطان پوست و حتی بیماری پارکینسون که سلول‌های رنگدانه‌ای را در ناحیه‌ای از مغز که برای حرکت مهم است، تحت تاثیر قرار می‌دهد، نقش داشته باشند.
جوآنا ویسوکا زیست‌شناس رشدی در دانشگاه استنفورد و موسسه پزشکی هاروارد هیوز و همچنین رهبر این پژوهش، به لایو‌ساینس گفت: «رنگدانه‌ها به‌خودی‌خود هم در تنوع و تکامل انسان و همچنین در ارتباط با بیماری‌ها جالب‌اند.»
تنوع رنگ
انسان رنگ پوست، چشم و مویش را از رنگدانه‌هایی به نام ملانین دریافت می‌کند. رنگدانههای قهوه‌ای و سیاه یوملانین و رنگدانههای زرد و قرمز فئوملانین نامیده می‌شوند. مقدار و تنوع ملانین تعیین می‌کند که فرد موهای مشکی داشته باشد یا گیسوانی سرخ و آتشین. همین امر در مورد رنگ پوست و رنگ چشم هم صادق است. هرچه ملانین در چشم بیشتر باشد، رنگ آن تیره‌‌تر می‌شود. افرادی که چشم آبی دارند، در عنبیه ملانین ندارند و چشم‌سبزها هم فقط یک لایه ملانین دارند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
به گفته ویسوکا، سلول‌هایی به نام ملانوسیت سازنده ملانین‌اند اما تفاوت یک فرد با آب‌ورنگ تیره و فردی با مشخصه‌های روشن به تعداد ملانوسیت‌ها مربوط نمی‌شود؛ بلکه در میزان تولید ملانین آن ملانوسیت‌ها است.
تحقیقات پیشین روی ملانوسیت‌ها و تولید ملانین تنها برای ۲۳ تا ۳۵ درصد تغییرات رنگ پوست انسان توضیح کافی داشت. بنابراین برای شناسایی نقش ژن‌های دیگر در رنگدانه‌سازی انسان، پژوهشگران یک تحقیق روی کل ژنوم‌ها انجام دادند.
رنگدانههای محافظ
ویسوکا می‌گوید هر ژنی لزوما محرک تولید ملانین نیست و تنها کاربرد ملانین در انسان هم زیبایی نیست. ملانین‌ها در محافظت از پوست و چشم در برابر آسیب‌های خورشید هم نقش مهمی دارند. آن‌ها در بخشی از ساختار مغز که «ماده سیاه» نامیده می‌شود، هم ظاهر می‌شوند. محتوای بالای ملانین این ساختار از سلول‌ها در برابر مولکول‌های فعال محافظت می‌کند اما در بیماری پارکینسون، سلول‌های ماده سیاه از بین می‌روند و در نتیجه تولید ملانین کاهش می‌یابد.
ویسوکا می‌گوید: «سوال جالب این است که آیا برخی از مسیرهایی شناسایی‌شده در سلول‌های ملانوسیت برای محافظت عصبی در مغز هم مهم‌اند؟»
